Fototerapia jasnym światłem
1. Jaka jest rola światła?
2. Na czym polega światłoterapia?
3. Fototerapia – kiedy i dla kogo?
4. Jakie urządzenie wybrać?
5. Fototerapia w praktyce
6. Badania naukowe
↑ Kliknij w zagadnienie, które najbardziej Cię interesuje.
Jaka jest rola światła?
Bez światła nie istniałoby życie. Jaki ma wpływ na nasze zdrowie?
Na czym polega fototerapia?
Jasne światło – co odpowiada za jego właściwości lecznicze?
Fototerapia – kiedy i dla kogo?
W czym fototerapia może mi pomóc? W jakich miesiącach mam ją stosować?
Jakie urządzenie wybrać?
Różne produkty, różne korzyści. Jakie urządzenie będzie dla mnie najlepsze?
Fototerapia w praktyce
Jak długo trwa i jak wygląda sesja? Czy godziny naświetlania mają znaczenie?
Badania naukowe
Artykuły naukowe dotyczące wykorzystania fototerapii w medycynie.
Jaka jest rola światła?
Światło jest podstawą życia na Ziemi. Pełni dwie zasadnicze funkcje:

Światło jako naturalny energetyk
Światło doda Ci skrzydeł?
Z pewnością lepiej niż niejeden napój energetyczny. Badania pokazują, że jasne światło stosowane w fototerapii – podobnie jak światło słoneczne – zwiększa poziom energii i efektywność pracy, poprawia samopoczucie, koncentrację i refleks.

Światło jako regulator zegara biologicznego
Słońce jest nasilniejszym synchranizatorem zegara biologicznego człowieka. Światło ma wpływ na wydzielanie melatoniny (zwanej także „hormonem snu”), która reguluje nasz rytm dobowy. Mózg produkuje ją podczas snu, kiedy jest ciemno. Odpowiednio silne światło hamuje jej wydzielanie, dzięki czemu wstajemy rano wyspani, zadowoleni i pełni energii.
Na czym polega światłoterapia?
Fototerapia jasnym światłem (ang. bright light therapy) polega na ekspozycji otwartych oczu na działanie światła o określonym widmie (spektrum) i natężeniu mierzonym w luksach (lx). Jeden luks odpowiada ilości światła produkowanej przez jedną świeczkę liczonej w odległości jednego metra.
W słoneczne letnie dni natężenie światła wynosi około 50 000 – 100 000 luksów. W naszej szerokości geograficznej już w październiku i listopadzie potrafi ono spaść do 500 – 1000 lx. Tak słabe światło słoneczne nie jest w stanie właściwie regulować wydzielania melatoniny, co prowadzi do nieprawidłowej pracy naszego wewnętrznego zegara i zaburzenia rytmów biologicznych. Niestety nawet silne oświetlenie wewnętrzne nie poprawi sytuacji. W miejscach pracy oscyluje ono w granicach 300-500 lx, a w naszych domach wynosi często jedynie 50-200 luksów.

Słoneczny dzień
luksów

Światłoterapia
luksów

Pochmurny dzień
luksów

Zwykłe żarówki
luksów
Jakiego światła potrzebujemy?
Regulacja naszego zegara biologicznego wymaga u większości z nas światła o natężeniu około 1 500 – 10 000 luksów, co w okresie jesienno-zimowym w naszej szerokości geograficznej zapewnia jedynie światłoterapia.
Najważniejsze cechy światła stosowanego w fototerapii:
- posiada spektrum i natężenie zbliżone do światła słonecznego
- reguluje wydzielanie melatoniny, zwanej hormonem snu
- wpływa na produkcję serotoniny, nazywanej hormonem szczęścia
- ze względów bezpieczeństwa jest pozbawione promieniowania ultrafioletowego (UV)

Fototerapia – kiedy i dla kogo?
W Europie i Stanach Zjednoczonych fototerapia jest rekomendowaną metodą leczenia depresji sezonowej związanej z porą roku (jesień, zima). Przy objawach wynikających z braku słońca światłoterapię należy stosować od października do kwietnia, a nawet maja, gdyż niedobory światła słonecznego w Polsce występują właśnie w tych miesiącach.
W innych sytuacjach fototerapię stosuje się bez względu na porę roku. Jest szczególnie korzystna dla osób cierpiących na bezsenność i inne rodzaje depresji (niesezonowe). Światłoterapia polecana jest również osobom pracującym, szczególnie w nocy i na zmiany oraz często podróżującym pomiędzy strefami czasowymi. Przyniesie pozytywne efekty także ludziom starszym czy niepełnosprawnym, którzy rzadko wychodzą z domu i często doświadczają spadku nastroju.

Zapoznaj się bliżej z zastosowaniem fototerapii w konkretnych przypadkach:
Depresja sezonowa (zimowa) i jesienna chandra
Fototerapia skutecznie uzupełnia niedobory światła słonecznego w okresie jesienno-zimowym, dzięki czemu zapobiega jesiennej chandrze i depresji sezonowej, zwanej również depresją zimową.
Najważniejszą przyczyną sezonowych zaburzeń nastroju jest deficyt światła, dlatego najwłaściwszą i najskuteczniejszą metodą leczenia jest światłoterapia. Z roku na rok cieszy się ona coraz większą popularnością na całym świecie i jest wykorzystywana w wielu placówkach medycznych w Europie.
Badania naukowe pokazują, że fototerapia:
- łagodzi objawy depresji sezonowej średnio o 60-90%
- pozwala je w pełni zwalczyć aż u 80% osób.
Na depresję zimową cierpi około 10-15% ludzi. Najczęściej pojawia się u osób w wieku 20-60 lat, przy czym zdecydowaną większość stanowią kobiety (70-80% chorych). Bardziej narażone są osoby, które przez większość dnia przebywają w pomieszczeniach zamkniętych oraz mieszkańcy obszarów na tych szerokościach geograficznych, gdzie światła słonecznego jest mniej.
Wielu z nas w okresie jesienno-zimowym czuje się gorzej i narzeka na brak słońca. Tylko nieliczni przy posępnej pogodzie nie odczuwają żadnych zmian w codziennym funkcjonowaniu.
Objawy braku światła:
- brak energii, spowolnienie, stałe poczucie zmęczenia
- nadmierna senność, problemy z porannym wstawaniem
- zwiększony apetyt (zwłaszcza na słodycze)
- kłopoty z koncentracją, brak motywacji do działania
- smutek, przygnębienie
- uczucie niepokoju, lęku lub rozdrażnienia
- apatia, zobojętnienie
- spadek libido
- nasilenie objawów napięcia przedmiesiączkowego u kobiet
A czy Ty odczuwasz skutki braku światła?
Bezsenność i zaburzenia snu
Światłoterapia jest niezawodna w regulowaniu dobowego rytmu snu i czuwania, co jest szczególnie istotne u osób cierpiących na bezsenność i różnego rodzaju zaburzenia snu.
W nocy nie śpisz, a rano nie możesz się wstać?
Są to typowe objawy związane z opóźnioną porą zasypiania – najczęstszą przyczyną bezsenności u osób młodych.
Melatonina, nie bez powodu nazywana „hormonem snu”, wydzielana jest w niewłaściwej ilości o niewłaściwych porach. Jej nadmierna produkcja rano powoduje senność i problemy z budzeniem. W ciągu dnia może towarzyszyć Ci ospałość i uczucie zmęczenia, a z kolei w nocy często nie możesz zasnąć.
Fototerapia stosowana po przebudzeniu (najlepiej w godzinach 6-9), blokuje wydzielanie melatoniny, dzięki czemu reguluje się rytm dobowy: czuwania i snu. Rano będziesz wstawał(a) wyspany, wypoczęty i pełny energii, a wieczorem zaśniesz bez problemu, bo gdy zrobi się ciemno Twój mózg sam zacznie produkować melatoninę.
Dodatkowo, zwykły budzik warto wymienić na budzik świetlny. Dzięki symulacji prawdziwego wschodu słońca przez planowaną pobudką, w naturalny sposób ułatwi Ci poranne wstawanie.
A może budzisz się za wcześnie?
Jeśli budzisz się nad ranem i często bezczynnie leżysz w łóżku czekając aż wreszcie będzie można wstać, a wieczorami z reguły zbyt wcześnie zasypiasz masz problemy z tzw. zespołem przyspieszonej fazy snu. Nie jesteś jedyny – jest to częsta przypadłość u osób po 50-60 roku życia.
Stosuj światłoterapię wczesnym wieczorem, najlepiej 2-3 godziny przed planowanym pójściem spać (do godziny 18-20). Objawy powinny ustąpić w ciągu około 2 tygodni.
Światłoterapia - jak poprawić efektywność pracy?
Wystarczy stosować światłoterapię przed lub w trakcie pracy.
Ostatnie badania dowiodły, że jasne światło o odpowiednim natężeniu zwiększa zdolności poznawcze: poprawia pamięć, pracę mózgu i sprawność intelektualną. Zwiększa również koncentrację i refleks, dodaje energii i poprawia nastrój.
W Skandynawii, gdzie wiedza na temat światłoterapii jest największa, lampy antydepresyjne używane są w urzędach państwowych i wielu biurach. Efekt jest prosty: zwiększenie wydajności pracy pracowników.
Fototerapię można stosować bez względu na porę roku.
Jest szczególnie korzystna dla osób:
- przebywających większość czasu wewnątrz pomieszczeń
- często pracujących w nocy
- wykonujących pracę zmianową
Jet lag - zespół nagłej zmiany strefy czasowej
Tzw. jet lag jest wynikiem nagłej zmiany strefy czasowej, zwykle podczas podróży samolotem, co prowadzi do zaburzenia rytmów biologicznych. Dochodzi również do nieprawidłowego wydzielania hormonów, przede wszystkim melatoniny – „hormonu snu” oraz kortyzolu – nazywanego potocznie „hormonem stresu”.
Objawy jet lag:
- bezsenność lub nadmierna senność
- bóle głowy
- dezorientacja, uczucie rozbicia
- znaczne zmęczenie
- złe samopoczucie
- brak apetytu, a nawet zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Jeśli miewasz podobne problemy, wypróbuj okulary do światłoterapii Luminette.
Światłoterapia, dzięki przesunięciu Twojego wewnętrznego zegara, pomoże Ci ekspresowo i przyjemnie odnaleźć się w nowym miejscu. Korzystaj z okularów w trakcie lotu oraz klika dni po przylocie (zwykle 1-4 dni). Pamiętaj jednak, że w przypadku jet lag pora fototerapii jest niestandardowa.
Alternatywą okularów Luminette są słuchawki do fototerapii Valkee.
Jasne światło docierające bezpośrednio do mózgu poprzez kanał słuchowy łagodzi objawy jet lag, zwiększa poziom energii, koncentrację i poprawia samopoczucie.
Inne rodzaje depresji
Światłoterapia jest także skuteczną terapią wspomagającą w leczeniu innych objawów depresji, które nie występują sezonowo.
Fototerapia pomaga zwalczyć objawy:
- typowej depresji (choroba afektywna jednobiegunowa)
- depresji w chorobie dwubiegunowej (CHAD – choroba afektywna dwubiegunowa)
- depresji poporodowej
- depresji w trakcie trwania ciąży
- obniżonego nastroju po przewlekłych chorobach
Jakie urządzenie wybrać?
Szeroki wybór produktów umożliwia korzystanie ze światłoterapii gdziekolwiek chcesz i tego potrzebujesz – w domu, pracy, w czasie codziennych czynności czy nawet w trakcie podróży. W zależności od zastosowania fototerapii i Twoich indywidualnych preferencji pomożemy Ci w wyborze najlepszego urządzenia do fototerapii.
Lampa antydepresyjna
Brak energii
Gorszy nastrój
Jesienna chandra
Depresja zimowa
Zaburzenia snu
Jet lag
Problemy z pobudką
Praca w nocy
Praca zmianowa
Okulary do fototerapii
Brak energii
Gorszy nastrój
Jesienna chandra
Depresja zimowa
Zaburzenia snu
Jet lag
Problemy z pobudką
Praca w nocy
Praca zmianowa
Słuchawki do fototerapii
Brak energii
Gorszy nastrój
Jesienna chandra
Depresja zimowa
Jet lag
Budzik świetlny
Problemy z pobudką
Brak energii
Gorszy nastrój
Jesienna chandra
(jako dodatek)
Depresja zimowa
(jako dodatek)
Zaburzenia snu
(jako dodatek)
W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości skontaktuj się z nami.
Chętnie Ci doradzimy i pomożemy w wyborze.
Fototerapia w praktyce
Urządzenie | Natężenie światła** | Dzienny czas naświetlania |
Medyczne lampy antydepresyjne (Innolux, Fotovita) |
10 000 luksów 5 000 luksów 2 500 luksów |
30 minut 60 minut 120 minut |
Okulary do światłoterapii Luminette* | 1 500 luksów 1 000 luksów |
20 minut 30 minut |
Słuchawki do fototerapii Valkee | 10 000 luksów | 12 minut |
Urządzenie | Moc światła (lx)** | Czas (min) |
Lampy do fototerapii | 10 000 5 000 2 500 |
30 60 120 |
Okulary Luminette* | 1 500 1 000 |
20 30 |
Słuchawki Valkee | 10 000 | 12 |
* Jak stwierdzają niezależne badania, okulary do światłoterapii Luminette są równie skuteczne co lampa o mocy 10 000 luksów.
** W przypadku lamp podane natężenia światła mierzone są w odległości 50 cm.
Zalecana odległość pomiędzy oczami a źródłem światła nazywana jest dystansem terapeutycznym. W przypadku lamp posiadających certyfikaty medyczne zazwyczaj wynosi on około 40-75 cm. Dzięki temu podczas fototerapii spokojnie można wykonywać większość zwyczajnych czynności: czytać, pisać, pracować przy komputerze, korzystać ze smartfona czy oglądać telewizję. Wystarczy mieć wzrok w zasięgu lampy i czasem na nią spoglądać.

W jakich porach stosować?
Pory dnia seansów fototerapii zależą od leczonej dolegliwości.
Wskazanie | Rano | Wieczór |
Brak energii |
![]() |
|
Gorszy nastrój | ![]() |
|
Jesienna chandra | ![]() |
|
Depresja zimowa | ![]() |
|
Problem z pobudką | ![]() |
|
Opóźniona pora snu | ![]() |
|
Przyspieszona pora snu | ![]() |
|
Praca w nocy | ![]() |
|
Jet lag | Pory fototerapii są niestandardowe. |
Wskazanie | Rano | Wieczorem |
Brak energii |
![]() |
|
Gorszy nastrój | ![]() |
|
Jesienna chandra | ![]() |
|
Depresja zimowa | ![]() |
![]() |
Problem z pobudką | ![]() |
|
Opóźniona pora snu | ![]() |
|
Przyspieszona pora snu | ![]() |
|
Praca w nocy | ![]() |
|
Jet lag | Pory fototerapii są niestandardowe. |
Badania naukowe
Badania naukowe nad wykorzystaniem sztucznego światła w medycynie prowadzone są w Europie i Ameryce Północnej od prawie 40 lat.
Potwierdzono, że fototerapia przynosi pozytywne efekty w leczeniu:
- depresji sezonowej
- bezsenności i zaburzeń snu
- typowej depresji i depresji w chorobie dwubiegunowej (CHAD)
- depresji poporodowej i w trakcie trwania ciąży
Światłoterapia jest również pomocna dla osób:
- pracujących w nocy lub w trybie zmianowym
- podróżujących samolotami pomiędzy strefami czasowymi, które borykają się z zespołem jet lag
- zmagających się z chorobą nowotworową
- dotkniętych chorobą Alzheimera

Zapraszamy do lektury artykułów naukowych dotyczących zastosowania fototerapii w konkretnych przypadkach:
Depresja sezonowa (jesienno-zimowa)
- „Depresja zimowa – epidemiologia, etiopatogeneza, objawy i metody leczenia”, Święcicki Ł., 2007
- „Miejsce fototerapii w leczeniu sezonowych zaburzeń depresyjnych” Pudło M., Pudło R., Mrukwa-Kominek E., 2013
- „Improvement in fatigue, sleepiness and health-related quality of life with bright light treatment in persons with Seasonal Affective Disorder and subsyndromal SAD”, Rastad C., Ulfberg J.,Lindberg P., 2011
- „Improvement in depression scores after 1 hour of light therapy treatment in patients with Seasonal Affective Disorder”, Reeves M.G. M.D., Nijar V.G. M.D., Langegberg P. PhD, 2012
- „Improvement in fatigue, sleepiness and health-related quality of life with bright light treatment in persons with Seasonal Affective Disorder and subsyndromal SAD”, Rastad C., Ulfberg J.,Lindberg P., 2011
- „Bright artificial light treatment of a manic-depressive patient with a seasonal mood cycle”, Lewy AJ, Kern HA, Rosenthal NE, Wehr TA., 1982
- Light therapy for seasonal affective disorder with blue narrow-band light-emitting diodes (LEDs), Glickman G1, Byrne B, Pineda C, Hauck WW, Brainard GC., 2006
Bezsenność i zaburzenia okołodobowe snu
- „Standardy leczenia zaburzeń rytmu okołodobowego snu i czuwania Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem i Sekcji Psychiatrii Biologicznej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Część II. Diagnoza i Leczenie”, Wichniak A., Jankowski K.S., Skalski M. i inni, 2017
- „Improvement in fatigue, sleepiness and health-related quality of life with bright light treatment in persons with Seasonal Affective Disorder and subsyndromal SAD”, Rastad C., Ulfberg J.,Lindberg P., 2011
- „Effect of Light on Human Circadian Physiology” Duffy JF. PhD, Czeisler ChA. PhD, MD, 2009
- „Combination of Light and Melatonin Time Cues for Phase Advancing the Human Circadian Clock” Burke TM. PhD, Markwald RR. PhD, Chinoy ED. i inni
Depresja niesezonowa
- „Ocena skuteczności fototerapii w leczeniu niesezonowych zaburzeń afektywnych”, Chojnacka M., Święcicki Ł., 2011
- „Comparison of venlafaxine alone versus venlafaxine plus bright light therapy combination for severe major depressive disorder”, Güzel Özdemir P1, Boysan M, Smolensky MH i inni, 2015
- „Chronotherapeutics (light and wake therapy) in affective disorders” Wirz-Justice A, Benedetti F, Berger M i inni, 2005
- „Efficacy of Bright Light Treatment, Fluoxetine, and the Combination in Patients With Nonseasonal Major Depressive Disorder: A Randomized Clinical Trial.” Lam RW, Levitt AJ, Levitan RD i inni, 2016
Choroba dwubiegunowa
Depresja poporodowa
Depresja w ciąży
- „Systematic Review of Prevalence of Antepartum Depression During the Trimesters of Pregnancy”, H. I Okagbue i inni, 2019
- „An open trial of morning light therapy for treatment of antepartum depression”, Dan A.Oren i inni, 2002
- „Bright light therapy in pregnant women with major depressive disorder: study protocol for a randomized, double-blind, controlled clinical trial”, Babette Bais i inni, 2016
- „A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study of Light Therapy for Antepartum Depression”, Anna Wirz-Justice i inni, 2011
- „Randomized Clinical Trial of Bright Light Therapy for Antepartum Depression: Preliminary Findings”, C Neill Epperson i inni, 2004
- „Ocena skuteczności fototerapii w leczeniu niesezonowych zaburzeń afektywnych”, M.Chojnacka, Ł.Święcicki, 2011
Alzheimer
- „Increased light exposure consolidates sleep and strengthens circadian rhythms in severe Alzheimer’s disease patients” Ancoli-Israel S, Gehrman P, Martin JL i inni, 2003
- „Effect of timed bright light treatment for rest-activity disruption in institutionalized patients with Alzheimer’s disease”, Dowling GA, Mastick J, Hubbard EM, 2008
- „Tailored lighting intervention improves measures of sleep, depression, and agitation in persons with Alzheimer’s disease and related dementia living in long-term care facilities”, Figueiro MG, Plitnick BA, Lok A i inni, 2014
Praca w nocy, praca zmianowa
- „Bright light, dark and melatonin can promote circadian adaptation in night shift workers” Burgess HJ1, Sharkey KM, Eastman CI, 2002
- „Bright light exposure at night and light attenuation in the morning improve adaptation of night shift workers” Yoon IY1, Jeong DU, Kwon KB, Kang SB, Song BG, 2002
- „Shift work: health, performance and safety problems, traditional countermeasures, and innovative management strategies to reduce circadian misalignment” Smith MR, Eastman CI, 2012
- „Circadian Rhythm Sleep Disorders: Part I, Basic Principles, Shift Work and Jet Lag DisordersAn American Academy of Sleep Medicine Review”, Sack PL MD, Auckley D MD, Auger RR MD, 2007
- „Jet lag and shift work sleep disorders: how to help reset the internal clock” Kolla BP, Auger RR, 2011
Zespół nagłej zmiany strefy czasowej (jet lag)
- „Circadian Rhythm Sleep Disorders: Part I, Basic Principles, Shift Work and Jet Lag DisordersAn American Academy of Sleep Medicine Review”, Sack PL MD, Auckley D MD, Auger RR MD, 2007
- „Jet lag and shift work sleep disorders: how to help reset the internal clock” Kolla BP, Auger RR, 2011
- „Timing light treatment for eastward and westward travel preparation” Paul MA, Miller JC, Love RJ i inni, 2009
Onkologia
- „The Effect of Systematic Light Exposure on Sleep in a Mixed Group of Fatigued Cancer Survivors” (Jurnal of Clinical Sleep Medicine), Lisa M. Wu, PhD, Ali Amidi, PhD i inni, 2018
- „Bright light therapy improves cancer-related fatigue in cancer survivors: a randomized controlled trial”, Jillian A. Johnson, Sheila N. Garland i inni, 2019
- Clinical Usefulness of Bright White Light Therapy for Depressive Symptoms in Cancer Survivors: Results from a Series of Personalized (N-of-1) Trials”, Ian M. Kronish, Ying Kuen Cheung, 2019
- Bright light therapy improves sleep in people treated for cancer”, American Academy of Sleep Medicine, 2018