Terapie światłem czerwonym zyskują coraz większą popularność w medycynie i fizjoterapii jako nieinwazyjne metody wspomagające regenerację tkanek. Trzy główne rodzaje terapii światłem czerwonym różnią się znacząco pod względem długości fali, głębokości penetracji i mechanizmów działania. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla właściwego wyboru terapii dostosowanej do indywidualnych potrzeb. Poniżej postaramy się wyjaśnić czym różnią się poszczególne terapie RLT.
Charakterystyka terapii RLT (w skrócie)
Terapia światłem czerwonym
(Red Light Therapy, RLT, RED)
Parametry techniczne:
- Długość fali: 620-700 nm
- Światło: Światło widzialne, światło czerwone (RLT/RED)
- Penetracja: Powierzchniowa – głównie naskórek i skóra właściwa
- Głębokość działania: 1-3 mm
Główne zastosowania:
- Poprawa wyglądu skóry i redukcja oznak starzenia
- Leczenie trądziku i stanów zapalnych skóry
- Łagodzenie blizn i przebarwień
- Przyspieszanie gojenia powierzchownych ran
- Terapia estetyczna
Terapia bliską podczerwienią
(Near-Infrared Therapy, IR-A, NIR-LT)
Parametry techniczne:
- Długość fali: 700-900 nm
- Światło: Bliska podczerwień (NIR/IR-A – niewidzialne dla ludzkiego oka)
- Penetracja: Głęboka – kilka centymetrów
- Głębokość działania: Do 30-50 mm
Główne zastosowania:
- Regeneracja mięśni i tkanek głębokich
- Terapia bólu przewlekłego
- Wspomaganie gojenia urazów sportowych
- Leczenie schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego
- Neurorehabilitacja
- Wspomaganie funkcji mitochondrialnych
Terapia światłem podczerwonym
(Infrared Therapy, IR, IR-LT)
Parametry techniczne:
- Długość fali: 900-10000 nm
- Światło: Podczerwień (IR – niewidzialne dla ludzkiego oka)
- Penetracja: Powierzchniowa dla długości fal >1000 nm
- Głębokość działania: 1-5 mm
Główne zastosowania:
- Terapia bólu przez efekt cieplny
- Poprawa krążenia krwi
- Rozluźnienie mięśni i powięzi
- Sauny IR
- Wspomaganie detoksykacji
- Leczenie stanów reumatycznych
Szczegółowe porównanie terapii RLT
Terapia światłem czerwonym
Światło czerwone o długości fali 620-700nm oddziałuje przede wszystkim na powierzchowne warstwy skóry (1-3mm), stymulując produkcję kolagenu i elastyny. Energia fotonów jest absorbowana przez chromofory w komórkach, co prowadzi do zwiększenia produkcji ATP (fotobiostymulacja powierzchniowa).
Wskazania do terapii światłem czerwonym:
- Fotostarzenie skóry
- Trądzik pospolity
- Blizny i rozstępy
- Powierzchowne rany
- Zaburzenia pigmentacji
Terapia światłem bliskiej podczerwieni
Światło bliskiej podczerwieni o długości fali 700-900nm wykorzystuje „optyczne okno” tkanek, gdzie absorpcja jest minimalna (< 0,1 cm⁻¹). Choć 90% energii zostaje zaabsorbowane w pierwszych 10mm, pozostałe 10% może penetrować znacznie głębiej (do 50mm). Światło NIR stymuluje mitochondria, zwiększa produkcję tlenku azotu (NO) i poprawia mikrokrążenie (fotobiostymulacja głęboka).
Wskazania do terapii światłem bliskiej podczerwieni:
- Urazy sportowe
- Bóle mięśniowo-szkieletowe
- Neuropatie
- Napięcie mięśniowe
- Zaburzenia krążenia
- Wspomaganie regeneracji po wysiłku
Terapia światłem podczerwonym
Światło podczerwone o długości fali 900-10000nm działa głównie poprzez efekt termiczny, a głębokość bezpośredniej penetracji tkanek oscyluje w przedziale 1-5mm. Długie fale są silnie absorbowane przez wodę w tkankach (szczególnie przy 970 nm i 1450 nm), co prowadzi do lokalnego wzrostu temperatury. Ciepło rozprzestrzenia się w tkankach poprzez przewodzenie, wywierając efekt terapeutyczny na głębsze struktury.
Wskazania do terapii światłem podczerwonym:
- Bóle stawów i mięśni
- Sztywność stawów
- Napięcie mięśniowe
- Choroby reumatyczne
- Wspomaganie relaksacji
Przeciwwskazania ogólne
- Ciąża (obszar brzucha i miednicy)
- Nowotwory złośliwe w miejscu aplikacji
- Aktywne zakażenia
- Skłonność do krwawień
- Zaburzenia wrażliwości na ciepło (w przypadku terapii światłem podczerwonym)
- Przyjmowanie fotouczulających leków
Efektywność terapii RLT w różnych zastosowaniach
Problemy skórne powierzchowne:
- Światło czerwone – najskuteczniejsza
- Światło bliskiej podczerwieni – umiarkowanie skuteczna
- Światło podczerwone – najmniej skuteczna
Regeneracja mięśni i głębokich tkanek:
- Światło bliskiej podczerwieni – najskuteczniejsza
- Światło podczerwone – skuteczna (efekt cieplny)
- Światło czerwone – ograniczona skuteczność
Terapia bólu:
- Światło bliskiej podczerwieni – najskuteczniejsza (działanie przeciwzapalne)
- Światło podczerwone – skuteczna (efekt cieplny)
- Światło czerwone – ograniczona skuteczność
Bezpieczeństwo i efekty uboczne
Bezpieczeństwo
Najwyższe: światło czerwone
- Minimalne ryzyko efektów ubocznych
- Możliwe przejściowe podrażnienie skóry
Wysokie: bliska podczerwień
- Rzadkie efekty uboczne
- Możliwe przesuszenie skóry lub reakcje alergiczne
- Ryzyko podrażnienia rogówki (zaleca się użycie okularów ochronnych)
Wymaga ostrożności: podczerwień
- Ryzyko oparzeń przy nieprawidłowym stosowaniu
- Możliwe odwodnienie przy długotrwałych sesjach
- Przeciwwskazana u osób z zaburzeniami termoregulacji
Wybór odpowiedniej terapii RLT
- Lokalizacja problemu:
- Powierzchowny → Czerwona
- Głęboki → Bliska podczerwień
- Ból z napięciem mięśniowym → Podczerwień/bliska podczerwień
- Charakter schorzenia:
- Estetyczny → Czerwona
- Regeneracyjny → Bliska podczerwień
- Bólowy → Bliska podczerwień i/lub podczerwień
Kombinacja terapii
Współczesne podejście coraz częściej wykorzystuje kombinację różnych długości fal:
- Światło czerwone + bliska podczerwień: Optymalna dla regeneracji skóry i tkanek podskórnych
- Bliska podczerwień + podczerwień: Skuteczna w terapii głębokich urazów mięśniowych
- Terapia sekwencyjna: Rozpoczęcie od podczerwieni (efekt cieplny), następnie włączenie bliskiej podczerwieni
Podsumowanie
Terapie RLT stanowią bezpieczne i skuteczne uzupełnienie konwencjonalnego leczenia. Wybór odpowiedniej terapii powinien uwzględniać specyfikę schorzenia, głębokość tkanek docelowych oraz oczekiwany mechanizm działania. Bliska podczerwień wykazuje największą wszechstronność dzięki optymalnej penetracji tkanek, podczas gdy czerwona sprawdza się w problemach powierzchownych, a podczerwień w terapii bólowej wymagającej efektu cieplnego. Kluczem do skutecznej terapii jest właściwe dobranie parametrów terapeutycznych i systematyczność w stosowaniu.
Źródła:
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3926176/
- https://www.lipotherapeia.com/the-peach-factor-blog/red-light-therapy-vs-infrared-light-therapy-what-are-the-differences
- https://my.clevelandclinic.org/health/articles/22114-red-light-therapy
- https://huelightusa.com/near-infrared-vs-red-light-therapy/
- https://kineon.io/blogs/news/red-light-therapy-vs-near-infrared-vs-infrared
- https://gembared.com/blogs/musings/how-deep-does-red-and-near-infrared-wavelengths-penetrate-into-the-body-marketing-vs-science
- https://www.neuronic.online/blog/what-is-the-difference-between-red-light-and-near-infrared-light
